Verslag slotbijeenkomst vastgoedprogramma Ruimte voor de Rivier

Op 13 oktober 2016 vond op Slot Loevestein in Poederoijen de afsluitende bijeenkomst plaats van het vastgoedprogramma Ruimte voor de Rivier.

Het vastgoedprogramma Ruimte voor de Rivier had een enorme vastgoedopgave door het veelal landinwaarts verleggen van dijken, het aanleggen van hoogwater- en nevengeulen en het verlagen van uiterwaarden. Hierdoor is letterlijk meer ruimte voor de rivier gecreëerd bij hoge waterstanden. Bedrijven zijn verplaatst, woningen opgekocht en gesloopt en waar mogelijk zijn de zogenaamde blijvers ingepast in de nieuwe buitendijkse gebieden.

Verwerving van gronden en opstallen roept emotie en weerstand op. Toch is het in dit programma gelukt om gronden tijdig voor de realisatie (en veelal minnelijk) te verwerven, zonder negatieve berichtgeving in de media en zonder grote schadeclaims van aannemers.

Tijdens de slotbijeenkomst zijn de ervaringen van het vastgoedprogramma gedeeld door middel van plenaire bijdragen en interactieve workshops.

Plenair gedeelte

Na de ontvangst is afgetrapt door Steef Severijn, coördinator Vastgoed van de programmadirectie Ruimte voor de River, met zijn bijdrage ‘De lessen voor project en vastgoed uit het programma Ruimte voor de Rivier’.

Aan de hand van een schets van de vastgoedopgave Ruimte voor de Rivier heeft Steef de aanwezigen meegenomen langs de verschillende maatregelen binnen het programma. Daarbij heeft hij toegelicht op welke momenten zich een goede (en tijdige) afstemming tussen vastgoed en andere disciplines binnen het project deed gevoelen, om op die manier het totale project succesvol te kunnen afronden. De presentatie van Steef kenmerkte zich door een persoonlijke benadering met verschillende eyeopeners over de wijze waarop de vastgoedopgave vervlochten is met vrijwel alle aspecten van het project.

Vervolgens heeft Bas ten Kate, advocaat bij Nysingh, de aanwezigen bijgepraat over de juridische instrumentenmix die een professionele vastgoedorganisatie kan hanteren om gronden tijdig beschikbaar te krijgen voor water(veiligheids)projecten. Onder de noemer ‘Samenwerken, afpakken of dwingen tot medewerking’ heeft Bas de beleidsvraagstukken besproken die spelen bij de vraag welk instrument voor een bepaalde opgave het meest geschikt is: (een overeenkomst ter voorkoming van) onteigening of toch een gedoogplicht?

Uit de toelichting van Bas werd al snel duidelijk dat hier door verschillende overheden uiteenlopend over wordt gedacht en dat de individuele beleidskeuzes van waterschappen veel van elkaar kunnen verschillen. Met de mogelijkheden die de gedoogplicht ex art. 5.24 Waterwet biedt, zullen in de toekomst op dit vlak nog de nodige discussies worden gevoerd.

De aanwezigen gingen vervolgens na een korte pauze naar verschillende parallelle workshops. Iedere deelnemer had de mogelijkheid te participeren in twee workshops naar keuze.

Parallelle workshops

Workshop 1: ‘De gedoogplicht op grond van de Waterwet als krachtig instrument’, door Jessica de Roos, advocaat bij Nysingh.

De gedoogplicht op grond van de Waterwet is een relatief nieuw juridisch instrument. Inmiddels wordt hiermee steeds meer ervaring opgedaan. In deze workshop werden alle ins- en outs gedeeld voor een juiste toepassing in de praktijk.

Workshop 2: ‘De administratieve onteigening als kern van het verwervingsproces’, door Carola van Andel, advocaat bij Nysingh en Eef van der Boom, adviseur bij Van der Boom Advies.

Aan de hand van voorbeelden uit de onteigeningspraktijk bij de grote projecten Noordwaard, Veessen-Wapenveld en Cortenoever is toegelicht hoe een juiste inzet van het onteigeningsinstrument leidt tot een doelgerichter verwervingsproces en efficiënter minnelijk overleg.

Workshop 3: ‘Vastgoed vraagt speciale vorm van omgevingsmanagement’ door Marita Cals, omgevingsmanager Ruimte voor de Rivier via Cals Consultancy en Steef Severijn.

De vaak grote invloed van vastgoed op bestuurlijke- en omgevingsprocessen bij grotere projecten stelt extra eisen aan de kennis en competenties binnen het omgevingsmanagement én de vastgoedfunctie. Een sterke(re) verbinding tussen project en vastgoed is noodzaak.

Afsluiting vastgoedbijeenkomst Ruimte voor de Rivier

Na de beide workshoprondes werd de dag afgesloten door Martin Hoenderkamp, directeur Realisatie van de programmadirectie Ruimte voor de Rivier. Met zijn ervaringen met de aanpak van de vastgoedfunctie binnen het programma heeft Martin diverse paralellen getrokken en vergelijkingen gemaakt met andere grote programma’s en projecten.

Afsluitend vond een borrel plaats waar onder het genot van een hapje en een drankje nog uitgebreid is nagesproken over opvallende verwervingsdossiers voor Ruimte voor de Rivier en over hetgeen de praktijk in de nabije toekomst nog op het gebied van waterveiligheidsprojecten valt te wachten.

Geïnteresseerden in het volledige verslag van de bijeenkomst, inclusief de sheets van de presentaties, kunnen deze opvragen bij Carola van Andel.