Uitkoopregeling woningen onder hoogspanningslijn

Op 1 januari 2017 start de ‘Regeling specifieke uitkering aankoop woningen onder een hoogspanningsverbinding’, kortweg ‘de uitkoopregeling’. De uitkoopregeling is opgesteld door minister Kamp (Economische Zaken) in overleg met de betrokken gemeenten. De concept-uitkoopregeling met toelichting is op 24 oktober 2016 naar de Tweede Kamer gestuurd. Waarschijnlijk wordt de definitieve uitkoopregeling in december gepubliceerd in de Staatscourant.

Met de uitkoopregeling kunnen gemeenten woningen, die recht onder de draden van een hoogspanningsverbinding staan, aankopen of verplaatsen. Dit gebeurt op initiatief van de woningeigenaar en op vrijwillige basis. Minister Kamp benadrukt dat wonen onder een hoogspanningsverbinding niet onveilig of schadelijk is. De regeling kent een looptijd van vijf jaar. De uitkoopregeling is geen schadevergoedingsregeling. Eerder hebben wij op dit blog al aandacht aan dit onderwerp besteed in de bijdrage ‘Samenloop uitkoopregeling TenneT’.

De uitkoopregeling

Woningeigenaren van woningen die recht onder de draden van een hoogspanningsverbinding staan, kunnen op grond van de uitkoopregeling hun woning aan de gemeente verkopen of op kosten van de gemeente laten verplaatsen. Het ministerie vergoedt de kosten van de gemeente. Het kabinet introduceert de uitkoopregeling omdat bewoners vaak aangeven niet onder een hoogspanningslijn te willen wonen. De woningeigenaar kiest zelf of hij gebruik maakt van de regeling.

Uitkopen of verplaatsen

De eigenaar die gebruik wil maken van de uitkoopregeling kan vanaf 1 januari 2017 tot 1 oktober 2021 een verzoek indienen bij zijn gemeente. Met de gemeente wordt overlegd of de woning wordt gekocht of verplaatst.

Indien de woning wordt gekocht, dan geldt dat voor de woning inclusief opstallen die samenhangen met de woning. De gemeente koopt maximaal 5.000 m2, tenzij er door de natuurlijke begrenzing van een perceel een onverkoopbaar stuk grond overblijft. De gemeente koopt enkel woningen, geen bedrijfsgebouwen. Na uitkoop mag er op de woning geen woonbestemming meer rusten. Dit herbestemmen is de verantwoordelijkheid van de gemeente.

De eigenaar kan er ook voor kiezen zijn woning te verplaatsen indien de kosten van verplaatsing niet uitstijgen boven die van verkoop van de woning. In overleg met de gemeente wordt een geschikte plek gezocht.

Wanneer van toepassing

Een woning komt in aanmerking voor de uitkoopregeling indien deze recht onder of tussen de draden van een hoogspanningslijn van 220 of 380 kV (kilovolt) staat, of recht onder of tussen de draden van een hoogspanningslijn van 50, 110 of 150 kV staat én buiten een bevolkingskern ligt, of recht onder of tussen de draden van een hoogspanningslijn van 110 of 150 kV staat en binnen een bevolkingskern ligt, waarbij de tracélengte korter is dan 1 kilometer (of 500 meter in geval van een eind- of tussenstation). Hierbij wordt uitgegaan van de buitenste draad.

De woning hoeft slechts voor een klein deel onder de draden te staan om in aanmerking te komen voor de uitkoopregeling. Alle type woningen komen in aanmerking voor de uitkoopregeling, dus ook rijtjeshuizen of een appartementencomplex. Op vragen van de Tweede Kamer fracties PvdA en SP heeft de minister aangegeven dat ook als een minderheid van een rijtje huizen over wil gaan tot verkoop, hij ervanuit gaat dat de gemeente dit verzoek honoreert. Het eventueel slopen van delen van rijtjeswoningen of complexen is lastig maar niet uniek.

De eigenaar die zijn woning verhuurt, komt ook in aanmerking voor de uitkoopregeling indien de huurder bereid is te verhuizen. Bij uitkoop krijgt de huurder een verhuisvergoeding van €5.982,- (in 2016).

Wanneer niet van toepassing

De uitkoopregeling geldt niet voor woningen die in aanmerking komen voor verkabeling of verlegging van de hoogspanningsverbinding. Het wetsvoorstel ‘Voortgang Energie Transitie (VET)’ moet de verkabeling en verlegging van de betreffende tracés mogelijk maken.

Wanneer een woning na 1 januari 2017 is verkocht aan een andere eigenaar, dan komt deze nieuwe eigenaar niet in aanmerking voor de uitkoopregeling. Dit is enkel anders in het geval van nalatenschap en echtscheiding, mits de nieuwe eigenaar voorheen mede-eigenaar van de woning was.

Vergoeding uitkoop woning

De uitkoopregeling vergoedt de marktwaarde van de woning, vastgesteld door een taxateur. Er is geen aanleiding voor een volledige schadeloosstelling op basis van de Onteigeningswet, nu geen sprake is van onteigening. Ook is de uitkoopregeling er niet op gericht eventuele waardevermindering te compenseren of bewoners schadeloos te stellen voor wijzigingen in de fysieke leefomgeving, een eventuele waardedaling na aanleg van de hoogspanningsverbinding boven de woning wordt dus niet meegerekend.

Kamervragen over wijze van taxatie

Op de vraag van de PvdA fractie wie verantwoordelijk is voor het verloop taxatie en wie de kosten hiervan draagt, geeft de minister aan dat de eerste taxatie in opdracht van de gemeente plaatsvindt, maar wordt betaald door het Rijk. Een huiseigenaar met bedenken staat het vrij om tweede taxatie aan te vragen. Indien de waarde van de tweede taxatie met meer dan 2,5% afwijkt van de eerste taxatie, vergoedt de gemeente de kosten van deze taxatie. Het is op dat moment mogelijk om een derde taxateur in te schakelen, die een eindoordeel geeft. De helft van deze kosten worden door het rijk vergoed aan de gemeente.

Op de vraag van het CDA en D66 waarom de taxateur geen rekening houdt met vergelijkbare huizen die niet onder hoogspanningslijn staan, antwoordt de minister dat de taxateur op basis van alle relevante factoren (dus ook het feit dat de hoogspanningskabels aanwezig zijn) de waarde dient te bepalen. Op de vraag van PvdA en SP waarom niet de waarde van de woning voorafgaand aan de aanleg van de hoogspanningsverbinding, benadrukt Kamp dat dit geen schadevergoedingsregeling is en derhalve geen eventuele waardevermindering wordt gecompenseerd. Daar zijn andere instrumenten voor, bijvoorbeeld nadeelcompensatie of planschade.

De fracties van de CU en PvdA willen weten of huiseigenaren recht hebben op een verhuisvergoeding. Het antwoord luidt ontkennend, aangezien de regeling van vrijwillige aard is. Een verhuisvergoeding van overheidswege is enkel aangewezen in het geval van gedwongen verhuizing. Wel is sprake van een verhuisvergoeding voor huurders, omdat normaal de huurovereenkomst niet zonder reden eenzijdig beëindigd kan worden. Voor de huurders geldt een standaardbedrag welke volgt uit de regeling minimumbijdrage verhuis- en inrichtingskosten bij renovatie. De uitkoopregeling vergoedt tot slot wel de kosten koper, inclusief de notariskosten.