Omrijschade bij onteigening

De schadepost omrijschade stond centraal in twee kwesties waar de Hoge Raad op 22 december 2017 (ECLI:NL:HR:2017:3184 en ECLI:NL:HR:2017:3109) arrest in heeft gewezen.

Onteigend werd voor de aanleg van een provinciale weg. De eigenaar meende als gevolg daarvan omrijschade te lijden. De rechtbank meende echter dat deze schade geen gevolg van de onteigening was. Zij overwoog:

“In het kader van onderhavige onteigening kan uitsluitend vergoed worden de omrijschade die het gevolg is van de onteigening en het werk, voor zover dat is gelegen op het onteigende. Perceel L 77 valt buiten het onteigende.”

Oordeel Hoge Raad

Deze motivering van de rechtbank houdt in cassatie geen stand. Dat de Hoge Raad door deze motivering een streep haalt, is niet verrassend. Omrijschade zal steeds betrekking hebben op percelen die buiten het onteigende vallen, omdat het onteigende zelf na onteigening niet langer door de eigenaar bezocht zullen hoeven worden.

Advies A-G

De A-G had echter anders geadviseerd. Hij achtte het oordeel van de rechtbank juist en zelfs “allerminst onbegrijpelijk”. De A-G was van mening dat de omrijschade niet een rechtstreeks en noodzakelijk gevolg van de onteigening was. Kennelijk was het bewuste perceel L77 al van het onteigende afgesneden door een bestaande weg. De onteigening was nodig om die bestaande weg op te waarderen. Daardoor kwam kennelijk om te vervallen de mogelijkheid om op die plaats de bestaande weg te kruisen. Daarmee was de omrijschade volgens de A-G niet een gevolg van de onteigening maar van het opwaarderen van de bestaande weg.

Oorzaak omrijschade

Ook met deze nadere redengeving lijkt mij het oordeel van de rechtbank niet juist. Wanneer er meerdere schadeoorzaken zijn aan te wijzen waarvan er één de onteigening is, dient de schade aan de onteigening te worden toegerekend. Die situatie deed zich hier kennelijk voor. Een deel van de voorafgaande aan de onteigening gevolgde route liep kennelijk over het onteigende. Daardoor kon deze route na onteigening niet meer gevolgd worden.

Meer lezen?

Zie over onder andere omrijschade bij de juridisch eigenaar na overdracht economische eigendom de bijdrage ‘Positie juridisch eigenaar na economische eigendomsoverdracht’.