Koninklijke Besluiten gepubliceerd in april 2019

Overijssel en Amsterdam

• Besluit van 20 maart 2019, nr. 201900564 tot aanwijzing van onroerende zaken ter onteigening in de gemeenten Dalfsen en Ommen krachtens artikel 78 van de onteigeningswet (onteigeningsplan N340 vanaf de Engellandweg tot en met de aansluiting N48/N36 Arriërveld), Titel IV;
• KB van 20 maart 2019, nr. 2019000565 tot aanwijzing van onroerende zaken ter onteigening in de gemeente Amsterdam krachtens artikel 78 van de onteigeningswet (onteigeningsplannen Herbestemmen Raambordelen Binnenstad en Herbestemmen Raambordelen Binnenstad II), Titel IV.

Terugdringen prostitutie door onteigening

Het KB Herbestemmen Raambordelen Amsterdam is bijzonder, nu het niet vaak voorkomt dat een gemeente met het onteigeningsinstrument probeert criminaliteit terug te dringen. Eerder schreven wij al wel over deze mogelijkheid in de bijdrage Onteigening als middel tegen illegale wietteelt?

Het gaat hier om een onteigening op basis van titel IV Onteigeningswet, een bestemmingsplanonteigening. Het bestemmingsplan voorziet in vermindering van het aantal prostitutieramen in postcodegebied 1012 in Amsterdam. Met deze vermindering beoogt de gemeente de omvang van criminaliteit gevoelige functies terug te dringen. Daarmee moet ter plaatse de functiebalans en ruimtelijke kwaliteit verbeteren.

De bestemming P (Prostitutie) is vervangen door de bestemming Gemengd-2. Deze bestemming maakt onder andere wonen en detailhandel mogelijk. Uitgesloten is een aantal specifieke, ter plaatse kennelijk ongewenste, vormen van detailhandel en dienstverlening, zoals massagesalons, smartshops en souvenirwinkels. Of ter plaatse wel nog steeds Nutella mag worden verkocht, is uit het KB niet op te maken.

Publiek-private samenwerking transformatie raambordelen

De gemeente Amsterdam is een publiek-private samenwerking aangegaan met een woningcorporatie en een vermogensbeheerder. Hiertoe is 1012 Inc N.V. opgericht met als doen op een bedrijfsmatige en tegelijk maatschappelijk verantwoorde manier de gewenste transformatie van het postcodegebied mogelijk te maken. Na onteigening draagt de gemeente de onroerende zaken over aan 1012 Inc N.V. om deze te transformeren voor de beoogde functies.

Geslaagd beroep zelfrealisatie

Reclamanten 2 doen een beroep op zelfrealisatie. Bij voorkeur realiseren zij ter plaatse “een vorm van innovatieve horeca”. Het nieuwe bestemmingsplan laat dat evenwel niet toe. De gemeente is van mening dat daarom het zelfrealisatieberoep niet kan slagen. Reclamanten zijn niet bereid het plan uit te voeren in de door verzoeker gewenste vorm.

Hierop hebben reclamanten bij de gemeenteraad aangegeven dat het weliswaar hun voorkeur heeft om ter plaatse innovatieve horeca te realiseren, maar dat zij dermate gehecht zijn aan hun panden dat zij in geval van een voorgenomen onteigening bereid zijn het plan uit te voeren conform de eisen die het bestemmingsplan stelt. De gemeenteraad gaat hieraan voorbij en neemt het verzoekbesluit.

Reclamanten leggen zich hier echter niet bij neer en vragen de benodigde omgevingsvergunning voor renovatie van de panden aan. Hiermee is volgens de Kroon een andere situatie ontstaan. Reclamanten kunnen de bestemming waarvoor om onteigening wordt verzocht nu zelf realiseren. De Kroon overweegt dat het primaire doel van het verzoek om onteigening volgens de gemeente het sluiten van de wegbestemde raamprostitutie is. Reclamanten hebben zich tijdens de hoorzitting bereid en in staat verklaard hier op korte termijn toe over te zullen gaan en nadien de panden te herontwikkelen conform het nieuwe bestemmingsplan.

Zelfrealisatieovereenkomst

Een zelfrealisatieovereenkomst is nog niet ondertekend, omdat reclamanten niet kunnen instemmen met enkele voorwaarden die de gemeente hierin heeft opgenomen. Zo zijn reclamanten niet bereid de door de gemeente voorgeschreven huurovereenkomst te hanteren. Evenmin willen reclamanten beoogde huurders eerst ter goedkeuring aan de gemeente voordragen. Daarnaast kunnen zij niet instemmen met een eerste recht van koop voor de gemeente met een bijbehorende clausule over de prijsbepaling.

Wat daar ook van zij, de Kroon concludeert uit het onderzoek dat deze voorwaarden uit de zelfrealisatieovereenkomst niet noodzakelijk om een tijdige verwezenlijking van het bestemmingsplan te garanderen. Onder deze omstandigheden bestaat geen noodzaak tot onteigening. De Kroon wijst het verzoek voor de betreffende panden af.

Zelfrealisatie, urgentie en rendabele exploitatie

Een andere reclamant bracht naar voren dat een rendabele exploitatie met inachtneming van het nieuwe bestemmingsplan niet mogelijk is. De gemeente had de reclamant in het kader van het minnelijke overleg de mogelijkheid tot zelfrealisatie geboden. Vanwege de bijbehorende randvoorwaarden, waaronder de verbouwing van de panden, heeft hij van zelfrealisatie afgezien. Reclamant stelt dat niet gebleken is dat verzoeker concrete plannen heeft en tegen deze achtergrond de urgentie ontbreekt. De Kroon gaat hier niet in mee en verwijst naar de bindende afspraken die de gemeente in het kader van de publiek-private samenwerking heeft gemaakt met 1012 Inc N.V.

Prostituees ten onrechte geen kennisgeving ontvangen?

Daarnaast brengt de reclamant nog naar voren dat de prostituees die op regelmatige basis per dag(deel) een raam huren, aan te merken zijn als huurders van een bedrijfsruimte. Ten onrechte zouden zij geen persoonlijke kennisgeving van het ontwerp-KB hebben ontvangen.

De Kroon vat hierop samen welk onder de gemeente heeft gedaan om in het kader van haar inspanningsverplichting op de hoogte te raken van mogelijke belanghebbenden. Tijdens het minnelijke overleg heeft de adviseur van reclamant nog aangegeven geen lijst te willen verstrekken, nu geen sprake zou zijn van huurders.  Reclamant zou ook vrij van lasten en rechten kunnen leveren. Bovendien gaf de adviseur aan dat reclamant niet wilde hebben dat de gemeente de dames zou aanschrijven, omdat dat tot grote onrust zou leiden. Pas in de zienswijze heeft reclamant aangegeven dat volgens hem toch sprake is van een huurverhouding.

Gelet op de openbare kennisgeving en de mogelijkheid voor eventuele huurders om alsnog in de gerechtelijke onteigeningsprocedure tussen te komen, ziet de Kroon geen aanleiding om dit deel van het verzoek tot onteigening af te wijzen.

Piratenpartij en Proud.nl geen belanghebbenden

Tot slot hadden de Piratenpartij en Proud.nl een zienswijze ingediend. De onteigeningsprocedure zou niet zuiver verlopen. Verder zou onvoldoende aandacht zijn voor de mogelijkheid dat vanwege het plan de werkomstandigheden van sekswerkers verslechteren.

Beide partijen hebben evenwel geen grondgeboden belang bij de verzochte onteigening. Om die reden zijn zij geen belanghebbenden en kunnen zij niet in hun zienswijze worden ontvangen.

 MEER INFORMATIE?

Voor meer informatie over inzet van het onteigeningsinstrument, de onteigeningsprocedure of andere vragen over grondverwerving kunt u contact opnemen met Carola van Andel, onteigeningsadvocaat, (t: +31 (0)6 13 00 45 93 of e: carola.vanandel@nysingh.nl).

Meer lezen over recent gepubliceerde KB’s

Koninklijke Besluiten gepubliceerd in januari en maart 2019

Koninklijke Besluiten gepubliceerd eind 2018 en begin 2019